Linn Htin - Religion and COmmunity - to be or not to be


ဘာသာေရးဟာ ေလာကီေကာင္းမွာ စပ္ယွက္ သင့္မသင့္
လင္းထင္၊ ဇူလိုင္ ၁၆၊ ၂၀၁၃
ဒီရက္ပိုင္းမွာ အေတြးအမ်ားမိဆံုးကေတာ့ ဘာသာေရးဟာ ေလာကီေၾကာင္းမွာ စပ္ယွက္ သင့္မသင့္ဆိုတဲ့ ကိစၥရပ္ပဲ။  က်ေနာ္ တသက္လံုး ယံုၾကည္ ယူဆလာခဲ့တာ ဘာသာေရးဟာ လူ႔အေၾကာင္းေျပာရမယ္၊ စီးပြား လူမႈ ႏိုင္ငံေရးရာ အေၾကာင္းခ်င္းရာေတြမွာ မွတ္ခ်က္ျပဳရမယ္၊ ေ၀ဖန္ရမယ္၊ လိုရင္းကေတာ့ ဘာသာေရးဟာ ပလင္စင္ျမင့္ေပၚမွာသာ ခြဲျခားထားရမယ့္အရာ မဟုတ္ဘဲ စင္ေပၚကဆင္းၿပီ လူ႔အက်ဴိးေဆာင္ဖို႔ရာပဲ။  ဒီအယူအဆဟာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး မေရာေထြးပဲ Secular State အျဖစ္ ပီပီျပင္ျပင္ ထူေထာင္ရန္ အလို႐ိွမႈနဲ႔ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ေစသလား။  က်ေနာ့္ ကိုယ္ က်ေနာ္ ေသခ်ာဖို႔လိုတယ္။  က်ေနာ္႐ႈတ္ခ်တဲ့ လက္်ာစြန္းေရာက္ အမ်ဴိးသားေရးကို အမုန္းတရားမ်ား ေဟာၾကား ျဖန္႔ေ၀ေနတဲ့ ဘာသာေရးပုဂၢိဳလ္မ်ားေႀကာင့္ ဘာသာေရးဟာ လူ႔အေရးလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ က်ေနာ့္ ခံယူခ်က္ ယိမ္းယိုင္ရမွာလား၊ က်ေနာ့္ ကိုယ္ က်ေနာ္ ႐ွင္းဖို႔ လိုတယ္။
ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး မေရာယွက္ရဘူး ဆိုတာ ဘာလဲ။
အခု ဖြဲ႕စည္းပံုအရ စစ္တပ္က ဥပေဒျပဳ အာဏာရဲ႕ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ကို ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမာက္ျခင္း ခံစရာ မလိုဘဲ အလိုအေလ်ာက္ ေနရာ ရယူတာမ်ဴိးလို ဘာသာေရး သာသနာပိုင္တို႔ရဲ႕ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားကို အုပ္ခ်ဴပ္ေရးနဲ႔ ဥပေဒျပဳ အာဏာတို႔ အလိုအေလ်ာက္ အပ္ႏွင္းရတာမ်ဴိးကိုမွ ဘာသာေရးဟာ ႏိုင္ငံေရးအေပၚ စြက္ဖက္ခ်ယ္လွယ္မႈ အေနနဲ႔ က်ေနာ္ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္လိုတယ္။  တရားစီရင္မႈ အာဏာနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီးေတာ့ ဗမာႏိုင္ငံရဲ႕ တရားစီရင္ေရးမွာ အိမ္ေထာင္ခန္းနဲ႔ အေမြမႈတို႔လို ကိစၥျခင္းရာမ်ားမွာ သက္ဆိုင္ရာ ဘာသာတရားရဲ႕ ဓမၼသတ္မ်ားနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ဖို႔ရာ ဓေလ့ထံုးထမ္းစဥ္လာ ဥပေဒသမ်ားကို အသိအမွတ္ ျပဳထားတယ္။  ဒါဟာ parallel jurisdiction to the civil law ျဖစ္ေစတယ္၊ မျဖစ္ေစဘူး ဆိုတာ ဆိုင္ရာ ပညာ႐ွင္မ်ား ေဆြးေႏြးသံုးသပ္ၾကဖို႔ပဲ ၿဖစ္တယ္။
ဗမာျပည္ဟာ Secular State ၿဖစ္ေနႏွင့္ၿပီလား။
၄၇- ဖြဲ႔စည္းပံု အတိုင္းပဲ လက္႐ိွ အေျခခံဥပေဒဟာ ဗုဒၶဘာသာကို လူအမ်ားစု ကိုးကြယ္တဲ့ ၀ိေသသထူးကဲတဲ့ ဘာသာႀကီးအၿဖစ္ အသိအမွတ္ ျပဳသကဲ့သို႔ က်န္ ဘာသာႀကီးမ်ားႏွင့္တကြ ႐ိုးရာနတ္ကိုးကြယ္မႈ ဓေလ့မ်ားကိုပါ တည္႐ိွေႀကာင္း အသိအမွတ္ျပဳတယ္၊ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ကို အာမခံတယ္။  ဒီေနရာမွာ သမိုင္းေၾကာင္း နည္းနည္းျပန္လွန္ရမယ္။  အခုလည္း အေျခခံဥပေဒထဲ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ ဘာသာအေနနဲ႔ ထည့္ဖို႔ရာကိစၥနဲ႔ စပ္လ်ဥ္းၿပီး သေဘာမတူတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္းက ဦးဘခ်ဴိကို ဘယ္လိုေၿပာတယ္ဆိုတာ ဟိုလူဒီလူေတြ လက္ဆင့္ကမ္း ေနႀကတာေတြ႕ရတယ္။
ဦးႏုက သူ႕ရဲ႕ “တာေတစေနသား” ထဲမွာ ဒီလိုေရးတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒထဲမွာ ဘာသာေရးပါလာမွာကို မူအားျဖင့္မႀကိဳက္ဘူး။  တခ်ဳိ႕အမတ္ေတြက ဘာသာေရးကို တနည္းနည္းျဖင့္ ထည့္ေပးေစခ်င္တယ္။  တခ်ဳိ႕က်ေတာ့ ဗုဒၶဘာသာကို ႏုိင္ငံေတာ္ဘာသာ အျဖစ္ ထည့္ေပးေစခ်င္တယ္။  အဲဒီလုိ ရွိေနေပတဲ့ ဒီကိစၥမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆနး္ရဲ႕ စိတ္ဓာတ္ဟာ အင္မတန္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ၾကီး ဆန္႕က်င္ေနတဲ့အတြက္ ဘယ္အမတ္ကမွ အမတ္ေပါင္းစုံညီလာခံမွာ ဒီကိစၥကို မေျပာရဲၾကဘူး။  ဒါေပမယ့္ အမတ္ေပါင္းစံုညီလာခံ က်င္းပတဲ့ ေန႕ရက္အတြင္းမွာ ရဟန္းေတာ္အခ်ဳိ႕နဲ႔ ဗုဒၶဘာသာေခါင္းေဆာင္အခ်ဳိ႕ အေျခခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒထဲမွာ ဗုဒၶသာသနာကို နုိင္ငံေတာ္ဘာသာ အျဖစ္ ထည့္ေပးဘုိ႕ သတင္းစာထဲမွာ ေတာင္းဆုိလာတယ္။  ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ အဲဒီ့ အမတ္ေပါင္းစုံ ညီလာခံရဲ႕ ေန႔တေန႔မွာ စကားေျပာေနတုန္း သတင္းစာေတြထဲက ေတာင္းဆုိခ်က္္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေခြးေဟာင္တုိင္း ထၾကည့္မေနႏုိင္ဘူးလုိ႔ လႊတ္ကနဲေျပာလုိက္မိတယ္။
ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကေတာ့ သတင္းစာေတြကို ေျပာတာပါဘဲ။  ဒါေပမဲ့ သတင္းစာေတြက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းဟာ ရဟန္းေတာ္ေတြကို ပုတ္ခတ္သလုိ လွည့္ၿပီးေရးၾကတဲ့အတြက္ ဗုဒၶဘာသာေလာကမွာ အေတာ္ကေလး စိတ္မခ်မ္းမသာျဖစ္သြားတယ္။  အဲဒါေၾကာင့္ စိတ္ပူသြားတဲ့ ဘုရင္ခံဆာဟူးဘတ္ရန္စ့္က သခင္ႏုကို ခ်က္ခ်င္းေခၚလုိက္တယ္။  ေတြ႕လွ်င္ ေတြ႕ခ်င္း ဆာဟူးဘတ္ရန္စ့္က အမတ္ေပါင္းစုံညီလာခံမွာ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း ေျပာလုိက္တဲ့ စကားေၾကာင့္ ရဟန္းေတာ္ေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အေတာ္ စိတ္မခ်မ္းမသာ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ သတင္းၾကားရတယ္။  ခင္ဗ်ားလဲ ဒီသတင္းကို ၾကားၿပီးေရာေပါ့ လုိ႕ သခင္ႏုကုိေျပာလုိက္တယ္။  က်ေနာ္ မၾကားရေသးဘူးလုိ႔ သခင္ႏုကေျဖတယ္။ (သခင္ႏုဟာ သတင္းစာေတြကို အင္မတန္ ဖတ္ခဲတယ္။)  ရဟန္းေတြနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဟာ အေတာ္ စိတ္မခ်မ္းမသာ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ က်ေနာ္ အစီရင္ခံစာ ဖတ္ရတယ္။  အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥကို ခင္ဗ်ား၀င္ဦးမွပဲ။  အခုလို လ်စ္လ်ဴရႈထားလုိ႔ မျဖစ္ဘူးလုိ႔ ေျပာၿပီး ဆာဟူးဘတ္ရန္စ့္က သခင္ႏုကို စာပြဲခုံေပၚက အုိင္ယာလန္ႏုိင္ငံရဲ႕ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒစာအုပ္ ေပးလုိက္တယ္။
အဲဒီ့ ဥပေဒရဲ႕ တေနရာမွာ ဘာသာေရးက႑ကို ေတြ႕ရတယ္။  အဲဒီ့က႑ေအာက္မွာ ကက္လသစ္ဂုိဏ္းဟာ အုိင္ယာလန္တြင္ အမ်ားဆုံးလက္ခံေသာ ဂိုဏ္းျဖစ္တယ္။  ပရုိတက္စတင့္ ဂုိဏ္း၀င္မ်ားလည္း အုိင္ယာလန္မွာ ရွိၾကတယ္လုိ႕ အဓိပၸါယ္ ပါတဲ့ စာပုိဒ္ေတြကို သခင္ႏုေတြ႕ရတယ္။  အဲဒိေတာ့ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ့္က ဆက္ၿပီး အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒထဲမွာ ဘာသာေရး လုံး၀မပါဘူးဆုိရင္ေတာ့ ရဟန္းေတာ္ေတြနဲဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြရဲ႕ စိတ္ထဲ အေတာ္ထိခုိက္လိမ့္မယ္။  အုိင္ယာလန္အေျခခံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒထဲမွာလုိ ဗမာႏုိင္ငံမွာ ဗုဒၶဘာသာဟာ လူအမ်ားဆုံးကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာျဖစ္တယ္။  တျခားဘာသာေတြလည္း ရွိတယ္ ဆုိတာေလာက္ေတာ့ ထည့္ေပးသင့္တယ္။  အမတ္ေတြထဲကေတာ့ ဘယ္သူမွ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို ေျပာရဲမွာ မဟုတ္ဘူး ေျပာရင္လည္း ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္္ဆန္းက နားေထာင္မွာ မဟုတ္ဘူး။  ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းကို သခင္ႏု ေျပာမွ ရမွာဘဲလုိ႕ ဆာဟူးဘတ္ရန္စ့္က စုိးရိမ္ေနတ့ဲ စိတ္ေတြနဲ႕ သခင္ႏုကို ေျပာျပတယ္။  သခင္ႏုလဲ အုိင္ယာလန္ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရးဥပေဒ စာအုပ္ကို ယူၿပီးဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအိမ္ တန္းသြားတယ္။  ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အေျခခံအုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒထဲမွာ ဘာသာေရးက႑ ပါလာတာေတြ႕ေတာ့ ဖဆပလအမတ္ေတြဟာ အေတာ္ အ့ံအားသင့္္ေနၾကတယ္။”
ဦးႏု၀န္ႀကီးခ်ဴပ္လက္ထက္မွာ ဗုဒၶဘာသာကို ႏိုင္ငံေတာ္ဘာသာအျဖစ္ သတ္မွတ္တဲ့ လႊတ္ေတာ္ ဥပေဒျပဌာန္းခဲ့ေပသိ၊ ဆို႐ွယ္လစ္ ေတာ္လွန္ေရးအသြင္ အာဏာသိမ္းခဲ့တဲ့ စစ္တပ္ရဲ႕ မဆလ ၇၄ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ဗမာျပည္ဟာ secular state အသြင္ စာ႐ြက္ေပၚမွာ ႐ိွတယ္။  စာ႐ြက္ေပၚမွာ ႐ိွတယ္လို႔ ေျပာရခ်င္းဟာ ဗိုလ္ေန၀င္းနဲ႔ အေပါင္းအပါတသိုက္ တီထြင္သမွ် ျမန္မာ့နည္း ၿမန္မာ့ဟန္ေတြထဲမွာ ဗမာနည္း ဆို႐ွယ္လစ္ စံနစ္နဲ႔တကြ ဘံုအမ်ဴိးသားေရး၀ါဒပါပါတယ္။  အဓိက ကေတာ့ ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္စု ႏိုင္ငံေရးအႏွစ္သာရကို ဖ်က္ဖို႔၊ ပလပ္ဖို႔၊ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးကို ဖိႏိွပ္ဖို႔ရာ ေခတ္သစ္ ဗမာျပည္ဟာ ေ႐ွးဗမာဘုရင္မ်ားရဲ႕ လက္နက္ႏိုင္ငံမ်ားအသြင္ ျပည္ေထာင္ကို စုစည္းမိျခင္း အသြင္အျဖစ္ ခံယူေတာ့တာပဲ။  ဗိုလ္ခ်ဴပ္ေအာင္ဆန္းကို အေနာ္ရထာ၊ ဘုရင့္ေနာင္၊ အေလာင္းဘုရားအသြင္ ပံုေဖာ္ေတာ့တာပဲ။  ဒီ ဘံုအမ်ဴိးသားေရး၀ါဒဟာ ေအာင္ျမင္တယ္။  ဘာလို႔ ေအာင္ျမင္သလဲဆို ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕ ဆန္႔က်င္ေရးအတြက္ စုစည္းႏိုးၾကားခဲ့ရတဲ့ အမ်ဴိးသားေရးစိတ္ နမိတ္ပံုကိုလည္း စစ္အာဏာ႐ွင္က ေကာင္းေကာင္း အသံုးခ်ႏိုင္ခဲ့လို႔ပဲ။
စစ္အာဏာ႐ွင္ေအာက္က ဘာသာေရးက႑အေၾကာင္း နည္းနည္း ၾကည့္ ၾကရေအာင္။
စစ္အာဏာ႐ွင္ေအာက္ ဘာသာမေ႐ြး လူမ်ဴိးမေ႐ြး ႏိုင္ငံေရးအရ ဆန္႔က်င္လာရင္ ႏိွပ္ကြပ္ခံရတာပဲဆိုတာ မမွားဘူး။  ဆိုေပသိ ဘယ္အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဘာသာႀကီး လူမ်ဴိးႀကီးစိတ္ ျဖစ္ေပၚလာေအာင္ တြန္းအားေပးေစခဲ့တာလဲ။  က်ေနာ္ေျပာေလ့႐ိွတဲ့ ၈၀ ျပည့္ႏွစ္ ေထရ္ရ၀ါဒ ဂိုဏ္းေပါင္းစံု ညီလာခံရဲ႕ အက်ဴိးဆက္ဟာ အေတာ္ သက္ေရာက္ခဲ့တယ္ ထင္တယ္။  ညီလာခံရဲ႕ အဆံုးအျဖတ္ေတြက အသိအမွတ္ျပဳ ဂိုဏ္းေတြကအပ ဂိုဏ္းသစ္ မေထာင္ရ၊ ပိဋကတ္၃-ပံုနဲ႔ ေသြဖီမေဟာရ။  ၆၂ ပံုႏိွပ္ဥပေဒနဲ႔ စာေပစီစစ္ေရး ေပၚလာကတည္းက ဗမာျပည္မွာ စာေပလြတ္လပ္ခြင့္ အပါအ၀င္ Freedom of Expression ဟာ ႏိွပ္ကြပ္ ခံခဲ့ရၿပီးၿဖစ္တာကို ဘာလို႔ ၈၀-ဂိုဏ္းေပါင္းစံု ညီလာခံအေပၚ လက္ညိႇဳးထိုးေနရသလဲ ဆိုတာ ႐ွင္းရမယ္။  ဘာသာေရး စာေပလြတ္လပ္မႈဟာ ဗုဒၶဘာသာအတြင္းမွာကို ဆံုး႐ံႈးသြားရတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။  ခင္ဗ်ားဟာ ေပၚေပၚတင္တင္ မဂၢဇင္း သတင္းစာ စာအုပ္ေတြအေပၚမွာ ဖန္ဆင္းၿခင္းအယူကို ေ၀ဖန္ႏိုင္တယ္၊ ျဗဟၼာဏ၀ါဒကို ႐ႈတ္ခ်ႏိုင္တယ္၊ ငါတို႔က အနတၲ က်န္တာအကုန္ အတၲ၀ါဒေတြ၊ လြဲတဲ့လမ္း မွားတဲ့အယူ ဆိုၿပီး ေရးႏိုင္တယ္ ေျပာႏိုင္တယ္၊ ဦးဆန္းလြင္ရဲ႕ ရတနာသံုးပါးကို စာအုပ္ကို ထုတ္ေ၀ ျဖန္႔ခ်ီႏိုင္တယ္၊ ဒီလို ဘာသာေရးအရ ေ၀ဖန္ခြင့္ စမ္းစစ္ခြင့္ဟာ တလမ္းသြားပဲ။
ဒီ့ျပင့္ ဘာသာေတြ မေျပာနဲ႔ ဗုဒၶဘာသာအတြင္းမွာကို မူရင္းမွ ေသြဖီသူ၊ မတူေသာ အယူအဆနဲ႔ ခ်ည္းကပ္မႈအသစ္တို႔ကို အၾကံျပဳသူေတြ ေပၚလာရင္ေတာ့ သည္းမခံ၊ မွားေၾကာင္း၀န္ခံရတယ္၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ အခါခါ ေထာင္ခ်တဲ့အထိ အျပစ္ယူတယ္။  ဒီလို ျပစ္ဒဏ္ ခ်ႏိုင္ေအာင္ ၈၀ ညီလာခံမွာ မဆလ ျပည္ထဲေရးနဲ႔ သာသနာေရးက ဓမၼစက္နဲ႔ မရရင္ အာဏာစက္နဲ႔ ကူညီပါ့မယ္ဆိုၿပီး ပဋိဥာဥ္ ျပဳခဲ့ၿပီး ၿဖစ္တယ္။  န၀တ၊ နအဖ စစ္အစိုးရ အဆက္ဆက္ကလည္း ၈၀ ညီလာခံရဲ႕ ရလဒ္ သံဃမဟာနာယကအဖြဲ႕ အေပၚ အသိအမွတ္ျပဳ ဆရာဒကာ ဆက္ဆံေရးကို ထိန္းသိမ္းတယ္။  ၂၀၀၇ ေ႐ႊ၀ါေရာင္အလြန္ကာလေတြမွာ ႏိုင္ငံတကာမွာ သံဃအစုအေ၀း ေပၚေပါက္လာတဲ့ အခါမွာလည္း နအဖဟာ မဟနနဲ႔ ေတြ႕ဆံုတိုင္း မဟန သာ တခုတည္းေသာ သံဃအေပါင္းအစု ျဖစ္ပါေႀကာင္း အႀကိမ္ႀကိမ္ေျပာခဲ့တယ္။
ဗမာျပည္ရဲ႕ သာသနာေရး ၀န္ႀကီး ဌာနကေရာ ဘာသာအားလံုးကို ကိုယ္စားျပဳပါသလား။  ေမရီခ်ပ္မင္မွာ ဆန္အိတ္လွဴၿပီး တႏွစ္တခါ ဟာ့ဂ်္လုပ္ဖို႔ လႊတ္႐ံုကလြဲလို႔ သာသနာ ထြန္းကား ျပန္႔ပြားေရးဟာ သာသနာေရး၀န္ႀကီးရဲ႕ ဦးစီးဌာနတခုျဖစ္တယ္။
ဒီေတာ့ ဗမာျပည္ဟာ ဖြဲ႔စည္းပံုက ဘာေျပာေျပာ secular state မဟုတ္ဘူး။  ဓမၼစက္ အာဏာ အ႐ိွဆံုးဆိုတဲ့ မဟန ကလည္း အစိုးရမင္းမ်ား မ်က္ႏွာကို ၾကည့္လို႔ လူ႕အေရးကို ေျပာရန္ အင္မတန္၀န္ေလးေသာ ဘာသာေရးအဖြဲ႕ႀကီး အေနနဲ႔သာ ေနေတာ့တယ္။  က်ေနာ့္ အေနနဲ႔ကေတာ့ ေ႐ႊ၀ါေရာင္ ေတာ္လွန္ေရးလို၊ လက္ပေဒါင္းေတာင္ အေရးလို ေခတ္အဆက္ဆက္ သံဃာမ်ား လူ႕အေရး၊ လူ႕အက်ဴိးအတြက္ ေဆာင္႐ြက္မႈကို အမုန္းတရား ျဖန္႔ေ၀ေနတဲ့ လႈပ္႐ွားမႈနဲ႔ တဇာတ္ထဲမသြင္းႏိုင္ဘူး။  အခုထိေအာင္ ဘာသာေရးသမားမ်ား လူ႕အေရး လူ႕ေကာင္းက်ဴိးကို ေဆာင္သင့္ေႀကာင္း အခိုင္အမာ ယံုႀကည္တယ္။  ဘာသာႀကီး လူမ်ဴိးႀကီး အယူခြၽတ္ဖို႔ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ေၿပာင္းလဲမႈေတြ အေၿခခံက စမလုပ္ပဲနဲ႔ေတာ့ ငါတို႔ဟာ အိမ္႐ွင္ဆိုတဲ့ စိတ္ထားအေပၚ ေၿပာင္းလဲႏိုင္မွာ မဟုတ္ဘူး။
ဘာသာေရးဟာ ပုဂၢလကိစၥျဖစ္တာမို႕ ႏိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ အမ်ားအေရးမွာ ဘယ္လိုအပ္စပ္ ႏိုင္ပါ့မလဲ ေမးခြန္းလည္း ေပၚလာႏိုင္ေကာင္းတယ္။
ဘာသာေရးဟာ ပုဂၢလကိစၥျဖစ္တာကို ဘယ္လိုေနရာမွာ သေဘာတူသလဲဆို ဘယ္ဘုရားကို ႐ိွခိုးမလဲ၊ ဘာမွ မ႐ိွခိုးပဲ ေနမလားဆိုၿပီး ေ႐ြးခ်ယ္ရာမွာ ပုဂၢလကိစၥ ျဖစ္ၿပီး၊ လြတ္လပ္စြာ ေ႐ြးခ်ယ္ႏိုင္မႈ က်င့္သံုးႏိုင္မႈ ျဖန္႔ေ၀ႏိုင္မႈတို႔အေပၚ တေယာက္ခ်င္းစီ အတြက္ေရာ အစုအဖြဲ႕ အတြက္ပါ အာမခံခ်က္ ႐ိွတဲ့ ႏိုင္ငံေရး စနစ္မ်ဴိးကို လိုလားအပ္တယ္။  ဒီ အာမခံခ်က္သာ ႐ိွရင္၊ ဒီ အာမခံခ်က္ ႐ိွသင့္ျခင္းရဲ႕ အႏွစ္သာရကိုသာ လူေတြ သိျမင္ႏွစ္လို လာရင္ စစ္အုပ္စု ဖန္တီးတဲ့ အမ်ဴိးသားေရး၀ါဒ စိတၲဇဟာ အလိုလို ကြာက်သြားလိမ့္မယ္။
ဘာသာေရးဟာ ပုဂၢလစိတၲဇ မွန္ေပသိ၊ ဘာသာေရးက သင္ၾကားလမ္းညႊန္ေသာ ေကာင္းေသာ တန္ဖိုးတို႔ရဲ႕ ေစ့ေစာ္မႈေၾကာင့္ လူေတြဟာ အမ်ားအက်ဴိးကို ထမ္း႐ြက္လာႀကတယ္၊ သူနာၿပဳႀကတယ္၊ ေဆးကုႀကတယ္၊ စာသင္ေပးတယ္၊ မိဘမဲ႔နဲ႔ သက္ႀကီး ႐ြယ္အိုကို ေစာင့္ေ႐ွာက္ တယ္။  ဒီလို လူ႕အက်ဴိးေဆာင္ျခင္းဟာ အင္မတန္ လိုလားအပ္တယ္။  ဒါထက္မက ဗမာ့ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ သံဃာေတာ္တို႔ ကိုလိုနီ စံနစ္ဆန္႔က်င္ေရး အမ်ဴိးသားလြတ္ေျမာက္ေရး တိုက္ပြဲမ်ားကအစ ေခတ္အဆက္ဆက္ေသာ လူထုအေရးေတာ္ပံုမ်ားမွာ အင္အားစုတရပ္ အေနနဲ႔ပါ၀င္ခဲ့တယ္။  ဘာသာေရးရဲ႕ သင္ၾကားမႈဟာ ဒီလို လူ႕အက်ဴိးထမ္းဖို႔ ေစ့ေစာ္သမႈျပဳတယ္ ဆိုရင္ က်ေနာ္တို႔ ၀မ္းေျမာက္ႀကရမယ္၊ အသိအမွတ္ ျပဳႀကရမယ္၊ ႀကိဳဆိုႀကရမယ္။  
သံဃာမ်ား လူထုလႈပ္႐ွားမႈေတြအတြင္း ပါ၀င္ျခင္းကို မႏွစ္ၿခိဳက္သူမ်ားက မတူေသာ အေၾကာင္းျပခ်က္ ႏွစ္ခုေပးေလ့ ႐ိွတယ္။ တခုက ၀ိနည္းနဲ႔မညီ ဆိုတဲ့ ဘာသာေရး အေၾကာင္းျပခ်က္၊ ေနာက္တခုက ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး မေရာေထြးသင့္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေျကာင္းၿပခ်က္။  ၀ိနည္းနဲ႔ညီမညီကို က်ေနာ္ မေျပာတတ္၊ သို႔ေပသိ ႏိုင္ငံေရးမႈနဲ႔ ေထာင္က်တဲ့ သံဃာေတြထဲမယ္ စာေပက်မ္းဂန္တတ္ ေထရ္ႀကီး၀ါႀကီးမ်ားပါ ပါေလ့႐ိွတာ ေတြ႔ရတယ္။
ဘာသာေရးဟာ ေလာကီေၾကာင္းမွာ စပ္ယွက္ သင့္မသင့္” ဒီေဆာင္းပါးဟာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရး မေရာေထြးသင့္ ဆိုတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အေၾကာင္းျပခ်က္ကို ေခ်ဖ်က္ဖို႔ ၿဖစ္တယ္။  စစ္အုပ္စုက ဗုဒၶဘာသာ အေျချပဳ အမ်ဴိးသားေရး၀ါဒ ထူေထာင္ဖို႔ ဘာသာေရးကို အသံုးခ်တာကသာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ဘာသာေရးေရာေထြးမႈ ျဖစ္ၿပီး၊ လူမ်ဴိးႀကီး ဘာသာႀကီးစိတ္ စမ္းေပါက္ရာ မူလအေၾကာင္းခံျဖစ္တယ္။  ဘာသာေရးကို အေၾကာင္းခံၿပီး အာဏာ (၃) ရပ္အေပၚ အလိုအေလ်ာက္ မပိုင္စိုးႏိုင္သေရြ႕ ဘာသာေရးပုဂိၢဳလ္မ်ား လူမႈေရး ႏိုင္ငံေရးအတြင္း ပါ၀င္ကာ လူ႕အက်ဴိးေဆာင္ျခင္း၊ သေဘာထား မွတ္ခ်က္ျပဳၿခင္းတို႔ အေပၚ လိုလားအပ္တယ္။  ၀င္မလုပ္ဘဲ နိဗၺာန္ေရာက္ေၾကာင္းခ်ည္း က်င့္ေနရင္ေတာင္၊ ပစ္မထားပါရန္ ဒကာမ်ားက ေတာင္းပန္သင့္တယ္။
လင္းထင္
(ေခတ္ေမာင္း အတြဲ-၂၊ အမွတ္-၅ လစဥ္ထုတ္ အြန္လိုင္းစာေစာင္ မွ)

Comments